Η Ευρωπαϊκή Ένωση τροποποίησε τους κανόνες της για τις εξαγωγές εμβολίων κατά του κορονοϊού, αποκτώντας πιο ξεκάθαρα τη δυνατότητα να τις απαγορεύσει όταν αφορούν χώρες, όπως η Βρετανία, με υψηλότερα ποσοστά πληθυσμού που έχει εμβολιασθεί και σε χώρες που δεν επιτρέπουν την εξαγωγή δικών τους εμβολίων. Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισήγαγε τις αρχές της αμοιβαιότητας και της αναλογικότητας ως νέα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την έγκριση εξαγωγών με βάση τον μηχανισμό για τις εξαγωγές εμβολίων COVID-19.
Η Κομισιόν παρουσίασε σήμερα την πρότασή της, η οποία διευρύνει τα υφιστάμενα μέτρα για τη διασφάλιση ότι οι σχεδιαζόμενες εξαγωγές από τις φαρμακοβιομηχανίες δεν απειλούν την ήδη περιορισμένη προσφορά της ΕΕ.
Ο νέος κανονισμός εισάγει δύο αλλαγές στον υπάρχοντα μηχανισμό. Εκτός από τον αντίκτυπο μιας προγραμματισμένης εξαγωγής στην εκπλήρωση των εκ των προτέρων συμφωνιών αγοράς της ΕΕ (APA) με τους παρασκευαστές εμβολίων, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να εξετάσουν:
Αμοιβαιότητα – εάν περιορίζει η χώρα προορισμού τις δικές της εξαγωγές εμβολίων ή τις πρώτες ύλες τους υλικά, είτε με νόμο είτε με άλλα μέσα
Αναλογικότητα – εάν είναι οι συνθήκες που επικρατούν στη χώρα προορισμού καλύτερες ή χειρότερες από της ΕΕ, ιδίως της επιδημιολογικής κατάστασής της, του ποσοστού εμβολιασμού και της πρόσβασης σε αυτήν σε εμβόλια.
Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να αξιολογήσουν εάν οι ζητούμενες εξαγωγές δεν παρουσιάζουν απειλή για την ασφάλεια εφοδιασμού εμβολίων και των συστατικών τους στην Ένωση.
Η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στη διεθνή αλληλεγγύη και συνεπώς θα συνεχίσει να αποκλείει από αυτή την απόφαση προμήθειες εμβολίων για ανθρωπιστική βοήθεια ή οι οποίες προορίζονται για τις 92 χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα κάτω από τη λίστα δεσμεύσεων της COVAX. Η εκτελεστική πράξη που αφορά στον μηχανισμό έγκρισης εξαγωγών είναι στοχευμένη, αναλογική, διαφανής και προσωρινή, σύμφωνα με την Κομισιόν. Τα κράτη αποφασίζουν για τις αιτήσεις έγκρισης σύμφωνα με τη γνώμη της Επιτροπής.
Η κίνηση αυτή της Κομισιόν αναμένεται να οξύνει τις εντάσεις μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου, το οποίο κατηγόρησε τις Βρυξέλλες για «εθνικισμό εμβολίων». Ο Επίτροπος για το Εξωτερικό Εμπόριο της ΕΕ, Βάλντις Ντομπρόβσκις, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι ο μηχανισμός που δίνει τη δυνατότητα απαγόρευσης των εξαγωγών δεν στοχοποιεί καμία συγκεκριμένη χώρα.
Η πρόταση της Κομισιόν για τις εξαγωγές εμβολίων θα συζητηθεί στην αυριανή σύνοδο κορυφής της ΕΕ. Η Επίτροπος για την Υγεία, Στέλλα Κυριακίδου, δήλωσε ότι υπάρχει κατάσταση συναγερμού σε πολλές χώρες της ΕΕ, με αύξηση των κρουσμάτων σε 19 χώρες – μέλη και των θανάτων σε οχτώ.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν τόνισε ότι «ενώ τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν το τρίτο κύμα της πανδημίας και δεν παραδίδουν όλες οι εταιρείες με βάση το συμβόλαιό τους, η ΕΕ είναι ο μόνος μεγάλος παραγωγός του ΟΟΣΑ που συνεχίζει να εξάγει εμβόλια σε μεγάλη κλίμακα σε δεκάδες χώρες. Όμως οι ανοιχτοί δρόμοι πρέπει να τρέχουν και προς τις δύο κατευθύνσεις. Γι’αυτό η Επιτροπή θα εισαγάγει τις αρχές της αμοιβαιότητας και της αναλογικότητας στον υφιστάμενο μηχανισμό έγκρισης της ΕΕ».