Την ανάδειξη της ανάγκης για μια ασθενοκεντρική πολιτική τόνισε στην ομιλία της η πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος Κατερίνα Κουτσογιάννη. Όπως ανέφερε, στην Ένωση Ασθενών Ελλάδος, όπου συμμετέχουν ήδη 60 οργανώσεις ασθενών από όλη την Ελλάδα, όραμα είναι η Υγεία για όλους, με εφαρμογή πολιτικών που βασίζονται στην επιστημονική τεκμηρίωση, με δίκαιη και αποδοτική κατανομή και χρήση των πεπερασμένων πόρων, με τη συμμετοχή των ασθενών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, με έμφαση στη δημόσια υγεία και την πρόληψη, με σχεδιασμό και υλοποίηση μίας μακρόπνοης στρατηγικής και με αξιολόγηση των πολιτικών, των υπηρεσιών, των υποδομών και των παρόχων. Η πανδημία σύμφωνα με την κα Κουτσoγιάννη ανέδειξε το σημαντικό ρόλο που καλούνται να παίξουν όλοι, ασθενείς και πολιτεία, όμως υπάρχει ανάγκη αλλαγής στη φιλοσοφία του συστήματος και ο ρόλος του ασθενή πρέπει να είναι απολύτως ενεργός, να εκφράζει τις ανάγκες του. Στην Ελλάδα όπως τόνισε, η φωνή των ασθενών είναι ακόμα αδύναμη και δεν συμμετέχουν σε σημαντικές αποφάσεις που τους αφορούν. Ενώ, η αλήθεια είναι ότι η ποιότητα της παρεχόμενης περίθαλψης είναι πολύ καλύτερη όταν ο ίδιος ο ασθενής λαμβάνει μέρος στη θεραπεία του.
Η εγγραμματοσύνη υγείας
Πολύς λόγος γίνεται για την εγγραμματοσύνη υγείας, σημείωσε η κα Κουτσογιάννη. Η εγγραμματοσύνη υγείας εκτός από χρήσιμη είναι κρίσιμη στρατηγική για να διασφαλιστεί η ισότητα στην υγεία, η ενδυνάμωση και η περίθαλψη με επίκεντρο τον ασθενή. Η βελτίωση των δεξιοτήτων των ασθενών, των πολιτών και των επαγγελματιών στον τομέα της υγείας θα πρέπει να επιτυγχάνεται διαμέσου ενός συνολικού στρατηγικού σχεδιασμού και σε ένα υγειονομικό περιβάλλον προσανατολισμένο στο χρήστη των υπηρεσιών του.
Η ενδυνάμωση των ασθενών
Αναφορικα΄με την ενδυνάμωση των ασθενών σημείωσε ότι είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της ποιότητας της υγειονομικής περίθαλψης. Αποτελεί ταυτόχρονα προϋπόθεση αλλά και αποτέλεσμα ενός συστήματος υγείας που εφαρμόζει πολιτικές με επίκεντρο και γνώμονα τον λήπτη υπηρεσιών υγείας και την εμπειρία του. Η ενδυνάμωση των ασθενών ορίζεται με πολλούς τρόπους ανάλογα με το πλαίσιο και τους στόχους. Οι πτυχές της ενδυνάμωσης περιλαμβάνουν την εγγραμματοσύνη υγείας, την από κοινού λήψη αποφάσεων και την αυτοδιαχείριση.
Ασθενοκεντρική προσέγγιση μετά την πανδημία
Η ασθενοκεντρική προσέγγιση στην περίοδο μετά την πανδημία έγκειται στην ανθεκτικότητα του υγειονομικού συστήματος που εξαρτάται άμεσα από τις συμπεριφορές ατόμων, την ενημέρωση και εκπαίδευσή τους, την ψηφιακή υγεία και την τηλεϊατρική που πρέπει να έχουν αυξητική πορεία αξιοποίησης, ωστόσο προϋποθέτουν τον ενεργητικό ρόλο του ασθενούς. Ο ασθενής μεταβαίνει σε ένα πλαίσιο μεγαλύτερης αυτονομίας πρωτοβουλιών όπως είναι η άυλη συνταγογράφηση, η λιγότερο συχνή επικοινωνία με τον γιατρό, οι λιγότερες επισκέψεις στην υγειονομική μονάδα, η μεγαλύτερη εμπλοκή του φαρμακείου κοινότητας για παροχή συμβουλευτικής. Επίσης η ορθή αξιοποίηση των δεδομένων του ασθενούς με την πλήρη λειτουργία του Ατομικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας είναι σημαντική.
Ασθενοκεντρική προσέγγιση: η επόμενη μέρα
Η ίδρυση της Ένωσης Ασθενών ήρθε ως καταλύτης για την ισότιμη και θεσμική συμμετοχή των ασθενών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Πρόταση σχεδίου νόσου της Ένωσης για το θεσμικό ρόλο των ασθενών σε συλλογικό επίπεδο έχει κατατεθεί και περιλαμβάνει συνομοσπονδίες, ομοσπονδίες, πανελλήνιους συλλόγους και τοπικού συλλόγους και αφορά όλες τις διαδικασίες χάραξης και υλοποίησης πολιτικών υγείας. Όπως είπε, χρέος όλων μας είναι να υπάρχουν δημοκρατικές διαδικασίες, διαφάνεια, τεκμηριωμένος λόγος, δικτύωση, εκπαίδευση και φυσικά κατάρτιση των μελών. Όλο αυτό προσδίδει προστιθέμενη αξία στο σύστημα υγείας, οι αποφάσεις λαμβάνονται βάση των αναγκών και των προσδοκιών των ασθενών, υπάρχει λογοδοσία και προαγωγή της συνυπευθυνότητας.
Ποιες είναι οι προκλήσεις
Είναι μια χρονοβόρα διαδικασία που απαιτεί την ενεργητική προσήλωση όλων των μερών, τόσο του υγειονομικού συστήματος όσο και του επαγγελματία υγείας και φυσικά του ασθενούς. Ο μη εκπαιδευμένος ασθενής χρησιμοποιείται συχνά ως πρόσχημα για τη μη εφαρμογή της ασθενοκεντρικής προσέγγισης, ενώ, ουσιαστικά αναδεικνύει την ανάγκη εφαρμογής της. Η μετάβαση σε μια προσέγγιση με επίκεντρο τον ασθενή συναντά αντιστάσεις καθώς πρόκειται για ένα διαφορετικό μοντέλο δόμησης του υγειονομικού συστήματος και καθημερινής πρακτικής. Βραχυπρόθεσμα μπορεί να συνεπάγεται περισσότερους πόρους για το σύστημα υγείας ωστόσο, μακροπρόθεσμα συμβάλει καθοριστικά στην ομαλή λειτουργία του και φυσικά στη βιώσιμότητά του.