Το Μαλάουι, το Βανουάτου και η Ουγκάντα ​​ήταν μεταξύ των οκτώ εθνών που εξάλειψαν μια παραμελημένη τροπική ασθένεια πέρυσι, σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Αυτό ανεβάζει τον αριθμό των χωρών που το έχουν κάνει από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 σε σχεδόν 50, με 11 να έχουν εξαλείψει περισσότερες από μία ασθένειες. «Αυτή είναι μια τεράστια προσπάθεια», λέει η Francisca Mutapi, ειδική σε θέματα παγκόσμιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η τελευταία έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έρχεται δύο χρόνια αφότου ο οργανισμός δημοσίευσε ένα σχέδιο για τον έλεγχο ή την εξάλειψη των παραμελημένων τροπικών ασθενειών (NTDs) έως το 2030. Οι «NTDs» είναι μια ομάδα περίπου 20 παθήσεων που επηρεάζουν περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως, αλλά έχουν παραβλεφθεί σε μεγάλο βαθμό από τις παγκόσμιες ατζέντες για την υγεία. Οι εν λόγω ασθένειες επηρεάζουν γενικά τους ανθρώπους που ζουν σε φτωχές κοινότητες και μπορεί να προκληθούν από βακτήρια, ιούς, μύκητες, παράσιτα ή τοξίνες. Πέρυσι, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό εξάλειψε τη νόσο του ινδικού σκουληκιού, η οποία προκαλείται από ένα παράσιτο, ενώνοντας άλλες 16 χώρες που απαλλάχθηκαν από την πάθηση. Το Τόγκο, το Μαλάουι, η Σαουδική Αραβία και το Βανουάτου απαλλάχθηκαν από το τράχωμα, μια βακτηριακή λοίμωξη που προκαλεί τύφλωση και η Ουγκάντα ​​και η Ισημερινή Γουινέα εξάλειψαν έναν τύπο αφρικανικής τρυπανοσωμίασης ή ασθένειας του ύπνου, που προκαλείται από το παράσιτο Trypanosoma brucei. Οι ασθένειες μπορούν είτε να εξαλειφθούν πλήρως είτε να σταματήσουν να θεωρούνται πρόβλημα δημόσιας υγείας, λέει ο Ibrahima Socé Fall, διευθυντής του Τμήματος Ελέγχου των Παραμελημένων Τροπικών Ασθενειών του ΠΟΥ. «Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα είναι συναρπαστικό», τονίζει. «Οι παραμελημένες τροπικές ασθένειες είναι προβλήματα που επηρεάζουν τους φτωχότερους από τους φτωχούς, επομένως είμαστε πάντα ενθουσιασμένοι όταν βλέπουμε ανθρώπους να απελευθερώνονται από τις ασθένειες». Η προληπτική χημειοθεραπεία ήταν εξαιρετικά αποτελεσματική στην αντιμετώπιση ορισμένων NTDs, συγκεκριμένα του τραχώματος (κοκκιώδης επιπεφυκίτιδα),της λεμφικής φιλαρίασης (ελεφαντίαση), της τύφλωσης των ποταμών (ογκοκερκίαση), της σχιστοσωμίασης και των ελμινθών που μεταδίδονται από το χώμα (ασθένειες που περιλαμβάνουν παρασιτικά σκουλήκια). Η φαρμακευτική αγωγή που χορηγείται σε τακτά χρονικά διαστήματα σε ομάδες ή πληθυσμούς αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις και σταματά την εξάπλωσή τους.

Πολλά NTDs, συμπεριλαμβανομένης της σχιστοσωμίασης, μεταδίδονται από το νερό, επομένως οι προσπάθειες για παροχή ασφαλούς νερού, αποχέτευσης και μπορούν να βοηθήσουν στην εξάλειψή τους, λέει ο Mutapi. Η έκθεση σημειώνει ότι η πανδημία COVID-19 συνέβαλε στις προσπάθειες πλυσίματος των χεριών. Αν και ο αντίκτυπος αυτών των προσπαθειών στη μετάδοση ορισμένων NTD δεν έχει ακόμη εκτιμηθεί πλήρως, είπε, «είναι πιθανό να είναι σημαντικός». Ωστόσο η πανδημία διέκοψε την πρόοδο εξάλειψης ασθενειών σε πολλές χώρες. Τα προβλήματα με τις αλυσίδες εφοδιασμού περιόρισαν τη διαθεσιμότητα προμηθειών υγειονομικής περίθαλψης και περιόρισαν τις προσπάθειες παρέμβασης, ενώ η πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης μειώθηκε. Η προληπτική χημειοθεραπεία επηρεάστηκε επίσης σε ορισμένα σημεία. «Πρέπει να βρούμε καινοτόμες λύσεις για το πώς θα είμαστε προετοιμασμένοι εάν μια άλλη πανδημία εμφανιστεί πριν φτάσουμε τους στόχους μας», λέει ο Shaden Kamhawi, επικεφαλής της ομάδας για τη λεϊσμανίαση στο Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων των ΗΠΑ στο Rockville.