Aπό όλα τα data spaces που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη έχει προωθήσει για τη δημιουργία τους σε διαφορετικούς τομείς της οικονομίας, το θέμα της υγείας θα είναι προφανώς ένα από τα πιο σημαντικά, διότι και η πανδημία Covid-19 ανέδειξε αυτή την αναγκαιότητα, αλλά και η ιδιαιτερότητα που έχει το data space της υγείας, λόγω της ασφάλειας των δεδομένων και της ευαίσθητης πλευράς των δεδομένων αυτών, το κατέστησε ένα από τα πρώτα που αντιμετωπίστηκαν. Τα παραπάνω ανέφερε στην αρχή της ομιλίας του στο συνέδριο Ηealth IT ο Χαράλαμπος Βασιλείου, Σύμβουλος Στρατηγικής Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Καινοτομίας, Στέλεχος της Διεύθυνσης Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Ικανοτήτων της ΕΔΥΤΕ. Και πρόσθεσε ότι, με δεδομένα τα παραπάνω, υπάρχει μια συσπείρωση ανάμεσα σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για την ανάγκη ταχύτερης ωρίμανσης των έργων του χώρου της υγείας, σε σχέση με έργα άλλων τομέων.
Ο κ. Βασιλείου στη συνέχεια ανέφερε ότι πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στο θέμα της δευτερογενούς χρήσης των δεδομένων. Το ένα κομμάτι είναι η ύπαρξη φορέων πρόσβασης στα δεδομένα υγείας, οι οποίοι πρέπει να δημιουργηθούν ή να ενισχυθούν, κάτι που σχετίζεται βέβαια και με το European Data Governance Act. Ένα άλλο κομμάτι που πρέπει να δούμε είναι η ανάπτυξη της νέας αυτής αποκεντρωμένης διασυνοριακής υποδομής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου επί της ουσίας πρέπει να φτιαχτεί και μια κεντρική υποδομή, όπως έχει γίνει και στο MyHealth@EU, να υποστηρίζει τη δευτερογενή χρήση. Μάλιστα έχει γίνει και ένα impact analysis από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα αρχικά στάδια του EHDS για να διερευνηθεί κατά πόσον η υφιστάμενη υποδομή του MyHealth@EU θα μπορούσε να επαναχρησιμοποιηθεί ενδεχομένως και για την δευτερογενή χρήση. Και υπάρχει και η πρόβλεψη από το άρθρο 52 για μια καινούργια υποδομή, μια peer-to-peer federated υποδομή για να υποστηρίζει καθαρά μόνο τη δευτερογενή χρήση. Και τέλος, η δημιουργία της διασυνοριακής πρόσβασης, δηλαδή πώς οι διάφοροι φορείς που δημιουργήθηκαν ή που θα πρέπει να έχουν δημιουργηθεί, θα διασυνδεθούν και με την κεντρική υποδομή, αλλά και η σύνδεση μεταξύ των διαφορετικών φορέων πρόσβασης δεδομένων από τις διαφορετικές χώρες.
Όπως επεσήμανε ο κ. Βασιλείου: «Εδώ ερχόμαστε εμείς με αρωγό το Υπουργείο Υγείας ως main beneficiary του έργου και με affiliated entities την ΕΔΥΤΕ και την ΗΔΙΚΑ. Υποβάλαμε την πρόταση αυτή για τη δημιουργία του πρώτου εθνικού φορέα πρόσβασης στα δευτερογενή δεδομένα υγείας». Το κυριότερο κομμάτι που ενδιαφέρει τεχνικά είναι το κομμάτι κυρίως της διεπαφής, δηλαδή πώς θα διασυνδέσουμε αυτό τον φορέα, με ό,τι αυτό απαιτείται για τις υποδομές και τα information systems τα οποία θα υλοποιηθούν με τους χρήστες, αλλά και τους παρόχους των δεδομένων αυτών. Επίσης, πώς θα διασυνδεθεί αυτός ο φορέας με το κομμάτι βασικών υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και με τους υπόλοιπους που θα υλοποιηθούν στα υπόλοιπα κράτη μέλη.
Ο υφιστάμενος κανονισμός είναι ήδη υπό συζήτηση και πρέπει να δούμε πού θα καταλήξει ποιες θα είναι οι τελικές αποφάσεις. Οι τέσσερις βασικές ψηφιακές επιχειρηματικές ικανότητες που θέλουμε να προωθήσουμε μέσα από το έργο είναι το σύστημα διαχείρισης των αιτημάτων πρόσβασης στα δεδομένα, ο εθνικός κατάλογος για τα δεδομένα αυτά, το ασφαλές περιβάλλον για την επεξεργασία των δεδομένων αυτών και η διασυνοριακή πρόσβαση.