Οι συνομιλίες και οι διαπραγματεύσεις για την κατάρτιση ενός παγκόσμιου συμφώνου για την καταπολέμηση των μελλοντικών πανδημιών ολοκληρώθηκαν χωρίς να συμφωνηθεί κάποιο τελικό σχέδιο εντός της αναμενόμενης προθεσμίας, αλλά σημειώθηκε πρόοδος, δήλωσε την Παρασκευή ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Οι διαπραγματευτές από τα 194 κράτη μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ήλπιζαν να έχουν ένα τελικό σχέδιο συμφωνίας μέχρι την προηγούμενη Παρασκευή 10 Μάιου, με σκοπό την έγκριση ενός νομικά δεσμευτικού κειμένου στην Παγκόσμια Σύνοδο Υγείας αργότερα μέσα στον μήνα. Παρότι η προθεσμία αυτή χάθηκε οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν τις επόμενες εβδομάδες πριν από τη Σύνοδο, δήλωσε ο ΠΟΥ την Παρασκευή το βράδυ. «Αυτό δεν είναι μια απλή άσκηση», δήλωσε ο Precious Matsoso, ο συμπρόεδρος του διακυβερνητικού διαπραγματευτικού σώματος που ηγείται των συνομιλιών. «Μια τέτοια συμφωνία πρέπει να γίνει σωστά». Στόχος του νέου συμφώνου και μιας σειράς επικαιροποιήσεων των υφιστάμενων κανόνων για την αντιμετώπιση των πανδημιών είναι να ενισχύσουν την άμυνα του κόσμου έναντι νέων παθογόνων μετά την πανδημία COVID-19, που προκάλεσε τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων.
Ωστόσο, υπήρξαν βαθιές διαφωνίες καθ’ όλη τη διάρκεια της διαπραγματευτικής διαδικασίας, ιδιαίτερα σχετικά με την ισότητα, ενώ το χρονοδιάγραμμα για την επίτευξη συμφωνίας ήταν πάντα φιλόδοξο, ανέφεραν οι ειδικοί. Η εν λόγω συνθήκη έχει καταστεί επίσης ζήτημα πολιτικής αντιπαράθεσης σε κάποιες χώρες. Ορισμένα από τα πιο επίμαχα σημεία της, συμπεριλαμβανομένων των λεπτομερειών σχετικά με το «σύστημα πρόσβασης σε παροχές για παθογόνα», έχουν ήδη αναβληθεί για μελλοντική συζήτηση, με προθεσμία δύο ετών. Το σύστημα σκοπεύει να κωδικοποιήσει την κοινή χρήση υλικού για μια πιθανή μελλοντική πανδημίας, όπως νέους ιούς ή στελέχη, και να διασφαλίσει ότι όλες οι χώρες θα επωφεληθούν δίκαια από τα εμβόλια, τα φάρμακα και τα τεστ που θα αναπτυχθούν. Το υπάρχον προσχέδιο της συνθήκης περιλαμβάνει μια ρήτρα που ζητά από τους κατασκευαστές φαρμάκων να δωρήσουν το 10% εξ’ αυτών στον ΠΟΥ και να διαθέσουν ακόμα ένα 10% στον οργανισμό σε προσιτές τιμές για να το διανείμει σε φτωχότερες χώρες σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών για τη δημόσια υγεία.
Δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας Telegraph την προηγούμενη εβδομάδα, ανέφερε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα υπογράψει μια συνθήκη που θα αναγκάσει τη χώρα να χορηγήσει το ένα πέμπτο των εμβολίων της. Ένας αξιωματούχος που συμμετείχε στις συνομιλίες είπε ότι ενώ οι περισσότερες χώρες υποστήριξαν τη δέσμευση για δικαιότερη πρόσβαση στα εμβόλια, δεν οριστικοποιήθηκε ένα ποσοστό. Μια υπάρχουσα συμφωνία που διέπει την πανδημία γρίπης έχει επίσης μια ρήτρα σχετικά με την πώληση εμβολίων σε προσιτές τιμές ή τη δωρεά τους στον ΠΟΥ. Το ποσοστό που προβλέπει κυμαίνεται μεταξύ 5% και 20% και για τις δύο επιλογές, ώστε να υπάρχει ευελιξία στις διαπραγματεύσεις με τους κατασκευαστές. Αυτή είναι η ρήτρα που θα τεθεί σε εφαρμογή εάν το στέλεχος H5N1 της γρίπης των πτηνών, για το οποίο έχει σημάνει συναγερμός αφότου εντοπίστηκε σε αγελάδες στις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς και μεταξύ άλλων ζώων και πτηνών, γίνει εύκολα μεταδοτικό μεταξύ των ανθρώπων.
Ο ΠΟΥ επί του παρόντος αξιολογεί ως χαμηλής επικινδυνότητας αυτήν την απειλή, καθώς δεν υπάρχουν ενδείξεις εξάπλωσης της γρίπης των πτηνών από άνθρωπο σε άνθρωπο.