Mια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με ειδικούς από διάφορα μέρη του κόσμου, με θέμα το εάν οι τιμωρητικές, απαγορευτικές προσεγγίσεις αποτελούν την πιο αποτελεσματική στρατηγική για την καταπολέμηση του καπνίσματος και των επιβλαβών συνεπειών του έλαβε χώρα στο πλαίσιο του διήμερου συνεδρίου «7th Summit on Tobacco Harm Reduction» που διοργανώνεται από τον διεθνή επιστημονικό φορέα SCOHRE. Σημαντικό θέμα στη συζήτηση ήταν οι στρατηγικές για τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα (Tobacco Harm Reduction (THR), που εδώ και αρκετά χρόνια καταγράφουν σε διάφορες χώρες σημαντικές επιτυχίες στη μάχη για τη μείωση του καπνίσματος. Ο David T. Sweanor J.D., Νομικός, Πρόεδρος του Advisory Board στο Centre for Health Law, Policy & Ethics, University of Ottawa ανοίγοντας τη συζήτηση επεσήμανε την διαχρονική αποτυχία των απαγορεύσεων που επιβάλλονται από τις κυβερνήσεις στη χρήση διαφόρων ουσιών που θεωρούνται επιβλαβείς, όπως το αλκοόλ. Ειδικά για το κάπνισμα, παρά τις απαγορεύσεις, ο αριθμός των καπνιστών παραμένει υψηλός, καθώς και ο αριθμός των θανάτων. Eπίσης, ανέφερε ότι είναι εξαιρετικά περιορισμένη η πληροφόρηση που δίνεται από τις κυβερνήσεις και τους αρμόδιους φορείς προς το κοινό αναφορικά με θέματα όπως η νικοτίνη ή η μείωση της βλάβης, τη στιγμή που έχουμε κάθε χρόνο οκτώ εκατομμύρια θανάτους από το κάπνισμα παγκοσμίως.

Ο Fernando Fernandez Bueno, Χειρούργος Ογκολόγος από το Hospital Central de la Defensa Ulla, της Μαδρίτης ανέφερε ότι η Ισπανία προωθεί  έναν νέο νόμο κατά του καπνίσματος και μεταξύ των προτάσεων που έχουν κατατεθεί από τους φορείς είναι η αύξηση της φορολογίας για τα τσιγάρα, ο έλεγχος της διακίνησης προϊόντων καπνού στα σχολεία, η ενίσχυση των εκστρατειών ενημέρωσης για τη διακοπή του καπνίσματος, καθώς και η ενθάρρυνση των ενηλίκων καπνιστών που επιθυμούν να στραφούν σε εναλλακτικών προϊόντα καπνού, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα θερμαινόμενα προϊόντα. Τόνισε ότι η Ισπανία θα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα της Σουηδίας που με την υιοθέτηση εναλλακτικών προϊόντων μειωμένης βλάβης σε σχέση με τα τσιγάρα, κατάφερε να μειώσει δραματικά το ποσοστό των θανάτων από κάπνισμα.

Η Μαρία Παπαϊωάννου, Creator of Northumberland Women & President of Cobourg Toastmasters, τόνισε ότι το αντικαπνιστικό μοντέλο που προωθείται στον Καναδά βασίζεται σε απαγορευτικές πρακτικές του παρελθόντος, οι οποίες έχουν ξεπεραστεί από τη σημερινή πραγματικότητα και τις επιστημονικές εξελίξεις. Τόνισε ότι η καινοτομία είναι σύμμαχος και όχι εχθρός στη μάχη κατά του καπνίσματος και ότι είναι σημαντικό τα κέντρα λήψης των αποφάσεων για το κάπνισμα να έχουν επίγνωση των επιστημονικών εξελίξεων που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια. Ανέφερε ότι ο Καναδάς θα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα των ΗΠΑ ή του Μεξικού, που έχουν υιοθετήσει  στρατηγικές που ενθαρρύνουν τους ενηλίκους καπνιστές να στραφούν σε πιο εναλλακτικά προϊόντα.

Ο Sudhanshu Patwardhan, Διευθυντής του Centre for Health Research and Education, στο University of Southampton Science Park, Chilworth, Hampshire, ανέφερε ότι η επιστήμη θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν στις πολιτικές των κυβερνήσεων, ειδικά όταν μιλάμε για θέματα δημόσιας υγείας. Ανέφερε το παράδειγμα του Μπουτάν, όπου υπήρχε απαγόρευση πώλησης τσιγάρων για μια δεκαετία, με αποτέλεσμα να εκτοξευθεί το παράνομο εμπόριο και τελικά το απαγορευμένο προϊόν να φτάνει κανονικά στους χρήστες. Η μεγαλύτερη βλάβη που καταγράφηκε αφορούσε τα νεαρά άτομα ηλικίας 15 ετών: το ποσοστό καπνιστών εκτοξεύτηκε στο 30% το 2013, μετά την απαγόρευση πώλησης τσιγάρων.

Ο Eugeniu Cotelea, Ψυχίατρος, Πρόεδρος του μη κυβερνητικού οργανισμού “Society of Substance Abuse Professionals”, ανέφερε ότι η Μολδαβία έχει ένα από τα αυστηρότερα αντικαπνιστικά θεσμικά πλαίσια: δεν επιτρέπεται το κάπνισμα στο δρόμο, απαγορεύονται οι διαφημίσεις καπνικών προϊόντων. Επί του  παρόντος, το κοινοβούλιο της χώρας συζητά την ψήφιση ενός νέου, αυστηρότερου νόμου, ο οποίος περιορίζει σημαντικά το έργο των επιστημόνων και θέτει χρηματικό πρόστιμο για  οποιαδήποτε δημόσια τοποθέτηση εκπροσώπων της ιατρικής κοινότητας σε θέματα που αφορούν στρατηγικές μείωσης της βλάβης, εναλλακτικών προϊόντων καπνού κ.ά.

Στη συζήτηση που ακολούθησε, όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν ότι οι πολιτικές απαγορεύσεων που επιβάλλονται από διάφορες κυβερνήσεις στο θέμα του καπνίσματος, πέρα από αναποτελεσματικές, είναι και βαθύτατα αντιδημοκρατικές. Δεν βοηθούν, αλλά υπονομεύουν το δημόσιο διάλογο και την προαγωγή της δημόσιας υγείας, και επιπλέον εντείνουν το αίσθημα απογοήτευσης και την έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών προς τις δημόσιες αρχές. Θα πρέπει να αντικατασταθούν από ρεαλιστικές στρατηγικές, στρατηγικές συμπερίληψης, δημοκρατικό διάλογο, αλλά και ολιστικές προσεγγίσεις, που να περιλαμβάνουν ενημέρωση της κοινής γνώμης, καθώς και στρατηγικές μείωσης της βλάβης.