Οι ενισχυτικές δόσεις των εμβολίων κατά των τρεχουσών παραλλαγών του SARS-CoV-2 μπορούν να βοηθήσουν το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει παραλλαγές που δεν υπάρχουν ακόμα.

Σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα του Nature, αυτό είναι το συμπέρασμα δύο νέων μελετών που αναλύουν πώς ένα ενισχυτικό εμβόλιο ή μια νέα λοίμωξη επηρεάζει τα κύτταρα που παράγουν αντισώματα: μερικά από αυτά τα κύτταρα εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου αποκλειστικά και μόνο για να δημιουργήσουν νέα αντισώματα που στοχεύουν νέα στελέχη, ενώ άλλα παράγουν αντισώματα εναντίον νέων και παλαιών στελεχών.

Τα εν λόγω ευρήματα παρέχουν διαβεβαίωση ότι τα νέα εμβόλια που στοχεύουν την παραλλαγή Omicron θα προσφέρουν κάποιο όφελος. Η χρησιμότητα αυτών των εμβολίων είχε τεθεί υπό αμφισβήτηση εξ’αιτίας ευρημάτων που έδειχναν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα δυσκολεύεται να στρέφεται από τη μια παραλλαγή στην άλλη.

Μετά την εμφάνισή της παραλλαγής Όμικρον πέρυσι τον Νοέμβριο η οποία άρχισε να μολύνει και εμβολιασμένα άτομα, οι φαρμακευτικές εταιρείες έσπευσαν να αναπτύξουν ενισχυτικά εμβόλια ειδικά για την Omicron. Αλλά η χρησιμότητα αυτών των εμβολίων τέθηκε υπό αμφισβήτηση από πρόσφατα δεδομένα σχετικά με ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως «ανοσολογική αποτύπωση».

Η ανοσολογική αποτύπωση, που ονομάζεται επίσης και «προπατορικό» αντιγονικό αμάρτημα αναφέρεται στο μπλοκάρισμα του ανοσοποιητικού συστήματος και την αδυναμία του να αντιμετωπίσει μία μόλυνση εξαιτίας παλιότερης μόλυνσης με παρόμοιο μικρόβιο. Οι ερευνητές ανησυχούν εδώ και καιρό ότι στο ανοσοποιητικό σύστημα θα μπορούσε να αποτυπωθεί η αρχική έκδοση του SARS-CoV-2, κάτι που θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί παραλλαγές, όπως η Omicron, αποφεύγουν εύστροφα τα εμβόλια mRNA που αναπτύχθηκαν κατά του αρχικού στελέχους SARS-CoV-2.

Στην πρώτη μελέτη, η ομάδα του Ellebedy, η οποία λαμβάνει χρηματοδότηση από τη Moderna, μια εταιρεία παραγωγής εμβολίων για την COVID-19 με έδρα το Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης, συνέλεξε δείγματα λεμφαδένων από 26 άτομα και δείγματα μυελού των οστών από 15 άτομα. Όλοι είχαν λάβει το αρχικό εμβόλιο και το ενισχυτικό της Moderna κατά της Omicron BA.1. Η ανάλυση έδειξε ότι τα περισσότερα από τα Β κύτταρα των συμμετεχόντων αναγνώρισαν τόσο το αρχικό όσο και το στέλεχος Omicron. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη είχαν επίσης μερικούς νέους τύπους ειδικών για την Omicron, Β κυττάρων. Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι τα κύτταρα είχαν ξεπεράσει την πρώτη αποτύπωση και είχαν προσαρμοστεί σε έναν νέο «εχθρό». Στη δεύτερη μελέτη, οι επιστήμονες συνέλεξαν δείγματα από έξι άτομα που μολύνθηκαν με την Omicron παρά το γεγονός ότι είχαν λάβει το αρχικό εμβόλιο. Η ομάδα διαπίστωσε ότι, ένα μήνα μετά τη μόλυνση από την Omicron, σχεδόν το 97% των αντισωμάτων των συμμετεχόντων που στοχεύουν τον SARS-CoV-2 εξακολουθούσαν να δεσμεύουν το αρχικό στέλεχος καλύτερα από την Omicron BA.1. Ωστόσο, έξι μήνες μετά τη μόλυνση, σχεδόν τα μισά από τα Β κύτταρα των συμμετεχόντων παρήγαγαν αντισώματα που δέσμευαν την Omicron BA.1 καλύτερα από το αρχικό στέλεχος – δείχνοντας ότι το ανοσοποιητικό σύστημα συνέχισε να προσαρμόζεται πολύ μετά την παρέλευση της λοίμωξης.