Issue: HD2634

Είναι γνωστό ότι το ψυχολογικό στρες επιδεινώνει τη φλεγμονή του εντέρου που οδηγεί σε ορισμένες ασθένειες . Ωστόσο μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστός ο μηχανισμός. Νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Cell σκιαγραφεί περιγράφει με λεπτομέρεια  το πως χημικές αντιδράσεις που παράγονται στον εγκέφαλο καταλήγουν με κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο έντερο – μια αλληλουχία που προκαλεί προβλήματα στα άτομα με τέτοια προβλήματα.

Η μελέτη, εξηγεί πώς το χρόνιο στρες μπορεί να προκαλέσει σωματική δυσφορία. Και υπονοεί ότι η διαχείριση των επιπέδων στρες μπορεί να έχει βαθιά επίδραση στην αποτελεσματικότητα των θεραπειών για τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (ΙΦΝΕ). Αυτή η άποψη έρχεται σε αντίθεση με τη συμβατική ιατρική θεραπεία, η οποία έχει αγνοήσει εντελώς το ρόλο που μπορεί να παίξει στη θεραπεία ενός ασθενούς η ψυχολογική του κατάσταση, όπως αναφέρει ο συν-συγγραφέας της μελέτης Christoph Thaiss, μικροβιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στη Φιλαδέλφεια. Κοιλιακό άλγος, διάρροια και κόπωση είναι μερικά μόνο από τα συμπτώματα που εμφανίζουν τα άτομα με ΙΦΝΕ. Οι δύο κύριοι τύποι ΙΦΝΕ, η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn, είναι ήπιοι σε μερικούς ανθρώπους, αλλά, σε άλλους, μπορεί να είναι εξουθενωτικοί ή ακόμη και απειλητικοί για τη ζωή. Στρεσογόνα γεγονότα, όπως η απώλεια της δουλειάς ή ο χωρισμός με έναν σύντροφο, συχνά προηγούνται των έξαρσης των ΙΦΝΕ. Ο Christoph  Thaiss και οι συνάδελφοί του έχουν τώρα εντοπίσει αυτή τη σύνδεση. Μετά από ένα έντονο στρες, ο εγκέφαλος στέλνει σήματα στα επινεφρίδια, τα οποία απελευθερώνουν χημικές ουσίες που ονομάζονται γλυκοκορτικοειδή στο υπόλοιπο σώμα. Αρχικά, οι ερευνητές εξέτασαν την ιδέα ότι τα γλυκοκορτικοειδή δρουν απευθείας στα κύτταρα του ανοσοποιητικού, τα οποία ανταποκρίνονται απελευθερώνοντας μόρια που προκαλούν φλεγμονή. «Αλλά αποδεικνύεται ότι υπάρχει και ένα ενδιάμεσο στάδιο», λέει ο Thaiss. Δουλεύοντας σε ποντίκια, διαπίστωσαν ότι τα γλυκοκορτικοειδή δρουν στους νευρώνες του εντέρου και στα κύτταρα που ονομάζονται γλοία που συνδέουν τους νευρώνες του εντέρου μεταξύ τους. Αφού ενεργοποιηθούν από γλυκοκορτικοειδή, ορισμένα νευρογλοιακά κύτταρα απελευθερώνουν μόρια που ενεργοποιούν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Με τη σειρά τους, αυτά τα κύτταρα του ανοσοποιητικού απελευθερώνουν μόρια που κανονικά θα χρησιμοποιούνταν για την καταπολέμηση των παθογόνων, αλλά στην περίπτωση αυτή καταλήγουν να προκαλούν επώδυνη φλεγμονή του εντέρου. Ταυτόχρονα, τα γλυκοκορτικοειδή εμποδίζουν τους ανώριμους νευρώνες του εντέρου να αναπτυχθούν πλήρως, διαπίστωσαν οι ερευνητές. Κατά συνέπεια, αυτοί οι νευρώνες παράγουν μόνο χαμηλά επίπεδα μορίων σηματοδότησης που προκαλούν συστολή των μυών του εντέρου. Αυτό σημαίνει ότι η τροφή κινείται αργά μέσω του πεπτικού συστήματος, γεγονός που χειροτερεύει τα συμπτώματα των ΙΦΝΕ. Οι ερευνητές έμειναν έκπληκτοι όταν συνειδοποίησαν ότι τα γλυκοκορτικοειδή προκαλούν φλεγμονή του εντέρου, επειδή αυτές οι ενώσεις μερικές φορές χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των ΙΦΝΕ. Αυτό το προφανές παράδοξο μπορεί να εξηγηθεί από το σύντομο χρόνο που διαρκούν  τέτοιες θεραπείες. Αν και οι γρήγορες εκρήξεις γλυκοκορτικοειδών φαίνεται να είναι αντιφλεγμονώδεις, όταν το στρες γίνεται χρόνιο, «το σύστημα αλλάζει εντελώς» και τα γλυκοκορτικοειδή παίρνουν έναν προφλεγμονώδη ρόλο, λέει ο Thaiss. Είναι μια «εύλογη εξήγηση», λέει ο γαστρεντερολόγος και ανοσολόγος John Chang στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο.